ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗ.
Τα καθήκοντα του δικαστικού συμπαραστάτη μπορούν να προσδιοριστούν ως εξής: α) Επιμέλεια του Προσώπου του συμπαραστατούμενο, β) Εκπροσώπηση (Δικαστική και Εξωδικαστική) και γ) Διοίκηση της Περιουσίας του συμπαραστατούμενου.
Α. Η ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Εάν ο δικαστικός συμπαραστάτης έχει οριστεί με την απόφαση του δικαστηρίου υπεύθυνος και για την επιμέλεια του προσώπου του συμπαραστατούμενου, τηρεί και προβαίνει σε όλες τις πράξεις της επιμέλειας του προσώπου (τήρηση των διατάξεων για την επιτροπεία ανηλίκων, αναλογικά). Έχει λοιπόν καθήκον και δικαίωμα να επιμελείται τα του προσώπου του ανηλίκου (τροφή, στέγαση, φύλαξη, δημιουργική απασχόληση, εκπαίδευση, υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις ή παρακολούθηση όταν υπάρχουν προβλήματα υγείας κλπ). Όπως ακριβώς θα έκανε και ένας γονέας.
Β. ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
Στα καθήκοντα του δικαστικού συμπαραστάτη εντάσσονται, κατ’ αρχήν εκτός από την επιμέλεια του προσώπου και η εκπροσώπησή του, ήτοι η κατάρτιση δικαιοπραξιών-συμβάσεων που τον αφορούν (π.χ. πώληση, ενοικίαση κλπ.), η εκπροσώπησή του ενώπιον των δικαστικών ή διοικητικών αρχών (π.χ. υποβολή αιτήσεων και παραλαβή εγγράφων που τον αφορούν ενώπιον δημοσίων υπηρεσιών, άσκηση αγωγών ενώπιον των δικαστηρίων της χώρας στο όνομα και για λογαριασμό του συμπαραστατούμενου κλπ).
Πέραν της επιμέλειας του προσώπου και της εκπροσώπησης, το τρίτο και βαρύνουσας σημασίας καθήκον του δικαστικού συμπαραστάτη είναι η διοίκηση της περιουσίας του συμπαραστατούμενου.
Ο δικαστικός συμπαραστάτης υποχρεούται μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, να συντάξει απογραφή του συνόλου της περιουσίας του συμπαραστατούμενου, (ΑΚ 1611- αναλογικά εφαρμοζόμενη), παρουσία εκπροσώπου του εποπτικού συμβουλίου. Αντίγραφο της απογραφής υποχρεούται να παραδώσει τόσο στο εποπτικό συμβούλιο, όσο και στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία.
Επίσης το εποπτικό συμβούλιο αποφασίζει κατά προσέγγιση την ετήσια δαπάνη για τη συντήρηση του συμπαραστατούμενου. Τα μετρητά χρήματα του συμπαραστατούμενου τοποθετούνται επωφελώς σε κατάλληλο πιστωτικό ίδρυμα, κατά την κρίση του δικαστικού συμπαραστάτη, η οποία εγκρίνεται από το εποπτικό συμβούλιο, μετά την αφαίρεση της ετήσιας δαπάνης.
Το εποπτικό συμβούλιο διενεργεί έλεγχο όποτε θέλει, αλλά υποχρεωτικά μία φορά κατά έτος. Ο δικαστικός συμπαραστάτης υποχρεούται σε ετήσια λογοδοσία. Ευθύνεται για κάθε ζημία του ανηλίκου, από πταίσμα του κατά την άσκηση των καθηκόντων του.
Ο δικαστικός συμπαραστάτης δε δικαιούται σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιεί για δικό του λογαριασμό την περιουσία του ανηλίκου και ιδίως τα μετρητά χρήματά του.
Επίσης οι πράξεις διοικήσεως της περιουσίας στις οποίες μπορεί να προβαίνει ο δικαστικός συμπαραστάτης, χωρίς να έχει άδεια του εποπτικού συμβουλίου, ή άδεια του δικαστηρίου, είναι μόνον οι πράξεις τακτικής διοίκησης (καθημερινές-απλές πράξεις –συναλλαγές, π.χ. πληρωμή λογαριασμών, αγορά αναγκαίων καταναλωτικών αγαθών κλπ.). Για πράξεις που υπερβαίνουν τα όρια της τακτικής διοίκησης, χρειάζεται άλλοτε άδεια του εποπτικού συμβουλίου και άλλοτε άδεια του δικαστηρίου.
Γ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΠΟΠΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Υπεύθυνο για τη σωστή τήρηση των υποχρεώσεων-καθηκόντων του δικαστικού συμπαραστάτη, είναι το εποπτικό συμβούλιο, που αποτελείται από τρία έως πέντε άτομα. (ορίζεται στην απόφαση κήρυξης σε στερητική δικαστική συμπαράσταση, μαζί με τον δικαστικό συμπαραστάτη. Τα ανωτέρω στοιχεία τηρούνται σε αρχείο –δημόσιο βιβλίο του Πρωτοδικείου). Συνήθως πρόκειται για συγγενείς του ανηλίκου ή φίλους των γονέων του. Προεδρεύει αυτού ένα από τα μέλη. Τα μέλη παύονται και αντικαθίστανται από το δικαστήριο όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος.
Εποπτεύει το σύνολο της δράσης του δικαστικού συμπαραστάτη. Ελέγχει τους λογαριασμούς που υποβάλλει ο δικαστικός συμπαραστάτης.
Με αίτηση του εποπτικού συμβουλίου στο δικαστήριο, μπορεί να παύσει η θητεία του δικαστικού συμπαραστάτη, όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος και ιδίως όταν παραμελεί τα καθήκοντά του ή τα συμφέροντα του συμπαραστατούμενου.
ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΑΔΕΙΑ ΕΠΟΠΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Η μίσθωση ή η εκμίσθωση ακινήτων του συμπαραστατούμενου, η σύναψη σύμβασης εργασίας ή μαθητείας του συμπαραστατούμενου, η χορήγηση συναίνεσης στον συμπαραστατούμενο για να μπορέσει να εργαστεί και κάθε άλλη πράξη που υπερβαίνει τα όρια της τακτικής διαχείρισης χρειάζεται άδεια του εποπτικού συμβουλίου.
ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΑΔΕΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ
Η διάθεση της περιουσίας του ανηλίκου συνολικά ή κατά ένα μέρος της (π.χ. πώληση ή δωρεά περιουσίας του συμπαραστατούμενου τέκνου), η απόκτηση περιουσίας από τον συμπαραστατούμενο με αντάλλαγμα (π.χ. αγορά ή δωρεά υπό τρόπο στο όνομα του συμπαραστατούμενου), η εκποίηση τίτλων (π.χ. μετοχών) ή πολύτιμων αντικειμένων (π.χ. έργων τέχνης) του συμπαραστατούμενου, η σύναψη δανείων, η εκμίσθωση ακινήτου του συμπαραστατούμενου για χρόνο που υπερβαίνει τα εννέα έτη, η αποποίηση κληρονομιάς, η αποδοχή κληρονομιάς ή δωρεάς που συνεπάγεται βάρη για τον συμπαραστατούμενο αλλά και κάποιες άλλες, ειδικότερες ενέργειες από την μεριά του δικαστικού συμπαραστάτη, που ορίζεται λεπτομερώς στο νόμο, απαιτούν εκτός της άδειας του εποπτικού συμβουλίου και άδεια δικαστηρίου.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΗ ΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΑΤΥΠΩΣΕΩΝ: ΑΚΥΡΟΤΗΤΑ
Πράξεις που έγιναν από τον δικαστικό συμπαραστάτη χωρίς την τήρηση των ανωτέρω διατυπώσεων είναι άκυρες. (Βέβαια χρειάζεται αναγνωριστική δικαστική απόφαση κατόπιν αιτήσεως-αγωγής αυτού που έχει έννομο συμφέρον, για την αναγνώριση της ακυρότητας των πράξεων αυτών).
